THE GIRL IN THE MUSEUM

“Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΑΦΗ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΑΚΗ, ΜΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΜΙΑ ΒΑΘΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΛΗΞΗ. ΒΡΕΘΗΚΑ ΜΠΡΟΣΤΑ Σ’ ΕΝΑ ΔΙΑΒΟΛΙΚΟ, ΚΑΘΑΡΟ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ.” 

Στο κέντρο της Αθήνας, πιο κάτω από το Μοναστηράκι, μας περιμένει μια έκθεση έκπληξη. Στον πρώτο όροφο του MOMus - Μουσείου Άλεξ Μυλωνά έχουν συγκεντρωθεί σε ένα μουσικό συμπόσιο έργα του πρωτοπόρου γλύπτη Takis. Ο ίδιος ο τίτλος της έκθεσης, Takis – Ενεργειακοί Τόποι, μας προσκαλεί σε μια μυστηριακή εμπειρία.  

Εγώ επέλεξα να την επισκεφτώ ένα απόγευμα Κυριακής. Μόνος. Ήταν για ‘μένα ένα από αυτά τα ραντεβού που βγαίνουμε μόνοι μας για να περάσουμε χρόνο με τον εαυτό μας. Κι όμως, τα ίδια τα έργα δεν με άφησαν ούτε στιγμή να αισθανθώ πως ήμουν μόνος. Η αίθουσα της έκθεσης ήταν παντελώς άδεια από κόσμο. Ήμουν εγώ και τα έργα. Δεν απολαμβάνω τίποτα άλλο τόσο πολύ όσο μια άδεια αίθουσα ενός μουσείου. Έχεις όσο χρόνο θες για να επικοινωνήσεις με τα έργα χωρίς να έχεις τον νου σου στους υπόλοιπους επισκέπτες. Μια τέτοια στιγμή ήταν κι αυτή. 

Συνολικά έντεκα έργα-σταθμοί στην καλλιτεχνική πορεία του διεθνούς Έλληνα εικαστικού Takis, εκτίθενται σε έναν χώρο αφιερωμένο κατεξοχήν στην γλυπτική. Πρόκειται για ζωντανά γλυπτά που μετατρέπουν την αίθουσα σε ένα ενεργειακό περιβάλλον με ήχους επικούς και παρατεταμένους που μεταφέρουν τις ταλαντώσεις, την κίνηση, την έλξη και την κρούση. Από τη μια άκρη ως την άλλη ακούγονται αλλόκοτοι ήχοι σε επαναληπτικά, σχεδόν αρχαϊκά μοτίβα. Δεν ξέρω γιατί, αλλά το Μουσικό, το έργο που έβγαζε κυρίως αυτούς τους ήχους, με μάγεψε σαν μυθική Σειρήνα. Όσες φορές κι αν περνούσα από μπροστά του, σαν μαγεμένος από το «τραγούδι» του, στεκόμουν για λίγη ώρα να το παρατηρήσω. 

Το Μουσικό αποτελείται από τέσσερα ξύλινα κουτιά παραλληλόγραμμου σχήματος, ύψους δύο μέτρων και πλάτους ενενήντα έξι εκατοστών το καθένα, τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο και ακουμπισμένα στον τοίχο. Ένα σύρμα κρέμεται από το επάνω μέρος του κουτιού και καταλήγει σε μία βελόνα. Καθώς προσελκύεται από την ενεργοποίηση ενός ηλεκτρομαγνήτη, η βελόνα ταλαντεύεται και ενίοτε εφάπτεται με μια λοξή χορδή πιάνου. Κάθε φορά που εφάπτεται μέσα στην ακανόνιστη ταλάντωσή της με τη χορδή στο κάτω μέρος, ξεκινά ένα ηχητικό παιχνίδισμα μερικών δευτερολέπτων. 

Το συγκεκριμένο ανήκει στη σειρά Μουσικά (Musicals – Musicales), την οποία εγκαινίασε ο Takis το 1965 και περιλαμβάνει έργα που αναπαράγουν ήχο. Είναι ο συνδυασμός ενός κινητικού γλυπτού και ενός μουσικού οργάνου. Για πρώτη φορά τα Μουσικά εκτέθηκαν το 1959 στην γκαλερί του Αλέξανδρου Ιόλα στη Γενεύη, ενώ το 1966 χιλιάδες θεατές στο Πανεπιστήμιο του Berkeley άκουσαν για πρώτη φορά την επαναληπτική αντίληψη της μουσικής του Takis. Η σχέση του με τον Ιόλα ήταν ιδιαίτερα στενή, καθώς επί δεκαέξι χρόνια (1961-1976) συνεργάστηκαν διοργανώνοντας εκθέσεις έργων του στις γκαλερί του Ιόλα σε Αμερική, Ευρώπη και Ελλάδα. Επίσης, το 1984 ο Ιόλας δώρισε 47 έργα από την συλλογή του στο Μακεδονικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης (ΜΚΣΤ), θέτοντας τις βάσεις για τη δημιουργία του πρώτου μουσείου σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα. Το έργο του Takis αντιπροσωπεύεται με μεγαλύτερη πληρότητα καθώς μεταξύ των έργων της δωρεάς περιλαμβάνονται έντεκα έργα του. 

Πέρα, όμως, από το Μουσικό που με μάγεψε, εξίσου εντυπωσιακά ήταν και τα υπόλοιπα έργα. Τα Σινιάλα, το αισθητικό ζευγάρι των γλυπτών Αγόρι, Κορίτσι, το μεταλλικό Λουλούδι, το μεγάλο γλυπτό Μουσικός χώρος 1 με την τεράστια μαύρη σφαίρα να αιωρείται, δημιουργούν στον θεατή την ανάγκη να εξερευνήσει ένα νέο χαοτικό σύμπαν, το σύμπαν του Takis. 

Ομολογουμένως η έκθεση δεν είναι πολύ μεγάλη, αλλά είναι αδιαμφισβήτητα απολαυστική. Όλα τα έργα της είναι προσεκτικά διαλεγμένα  και όμορφα τοποθετημένα. Ολόκληρη η φιλοσοφία και οι αναζητήσεις του Takis είναι συγκεντρωμένες μέσα σε αυτήν την αίθουσα. Παρατηρώντας τα αναλογιζόμαστε το πώς η επιστήμη μπορεί να παντρευτεί τόσο υπέροχα με την εικαστική δημιουργία και πώς τα ασήμαντα και καθημερινά υλικά μπορούν να μετατραπούν σε έργα τέχνης. 

Ακόμα, η έκθεση περιλαμβάνει ενδιαφέρον αρχειακό υλικό και συμπεριληπτικές εφαρμογές που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του έργου «Mind’s Eye» και εξασφαλίζουν την προσβασιμότητα ατόμων με οπτική αναπηρία στα έργα Ηχητικό (1965), Σινιάλα (1974) και Μουσικό (1977) του καλλιτέχνη Takis. Το «Mind’s Eye» είναι ένα project της OffStream, που υλοποιήθηκε το 2020 σε τμήμα της συλλογής του MOMus-Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών του Παραρτήματος της Θεσσαλονίκης. Είναι μια πολύ όμορφη πρωτοβουλία που κάνει προσβάσιμη την τέχνη σε όλους. 

Πέρα από την έκθεση μπορείτε να θαυμάσετε στον δεύτερο όροφο αρκετά έργα της γλύπτριας Άλεξ Μυλωνά και να γνωρίσετε το έργο της μέσα από την μόνιμη παρουσίασή του. Τέλος, μη παραλείψετε να ανεβείτε τη στριφογυριστή ξύλινη σκάλα που οδηγεί στην ταράτσα του μουσείου για να απολαύσετε την πανοραμική θέα στην Αθήνα και στην Ακρόπολη. Εάν βρεθείτε, λοιπόν, στο Μοναστηράκι σας συστήνω ανεπιφύλακτα να επισκεφθείτε την έκθεση με τα έργα του Takis και πιστέψτε με δεν θα το μετανιώσετε.

​

​

momus.gr