THE GIRL IN THE MUSEUM

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΗΣ ΠΟΛΥΜΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

“ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΤΑΝ ΚΛΕΙΣΤΟ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ, ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΠΙΟ ΑΝΟΙΧΤΟ -ΣΤΑ ΔΙΚΑ ΜΟΥ ΜΑΤΙΑ- ΑΠΟ ΠΟΤΕ.”

Με αφορμή την δημοσίευση -μικρό αφιέρωμα- της σελίδας «Girl in the museum» για την Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, σκέφτηκα ως καλή επιλογή για αυτό το πρώτο μου άρθρο να ξετυλίξω το πώς έζησα ως ένα κορίτσι σε ένα μουσείο κυριολεκτικά!

​

Όπως και στη δημοσίευση των προηγούμενων εβδομάδων, είχα ξεχωρίσει ως πιο αγαπημένο μου μουσείο, το Μουσείο Μπενάκη, στην οδό Κουμπάρη 1, στο κέντρο της Αθήνας. Ο χαρακτηρισμός έγκειται στο ότι δεν ήμουν απλός ένας επισκέπτης που περιτριγυρίζει τις εκθεσιακές αίθουσες, αλλά θα μπορούσα να πω πως ήμουν ένα μικρό κομμάτι του μουσείου, όσο κρατάει ένα καλοκαίρι.

​

Εν αρχή είναι ο λόγος και θα ξετυλίξω από την αρχή αυτό το κουβάρι των εμπειριών, σκέψεων και συναισθημάτων μου. Πριν από αυτά, μια μικρή εισαγωγή για το Μουσείο Μπενάκη στην οδό Κουμπάρη 1.

​

Το Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο της Αθήνας κοντά στον Εθνικό Κήπο και τη Βουλή των Ελλήνων. Το κτήριο προσφέρθηκε στο Έθνος για τη δημιουργία του μουσείου που θα φιλοξενούσε τις συλλογές του Αντώνη Μπενάκη από τον ίδιο και τις τρεις αδελφές του, Αλεξάνδρα, Πηνελόπη και Αργίνη. Διαθέτει μια πολύ μεγάλη συλλογή που περιλαμβάνει εκθέματα από την προϊστορία έως και τον 20ο αιώνα. Όπως αντλούμε από τις πληροφορίες της ιστοσελίδας του μουσείου, ένα μικρό οικοδόμημα αποτελούσε τον αρχικό πυρήνα του συγκροτήματος. Η πρώτη επέκταση με ουσιαστικές επεμβάσεις έγινε από τον Αναστάσιο Μεταξά το 1911 μετά την αγορά του ακινήτου από τον Εμμανουήλ Μπενάκη, πατέρα του Αντώνη. Προστέθηκαν η εξωτερική μαρμάρινη κλίμακα, το χαρακτηριστικό δωρικό πρόπυλο στην κεντρική είσοδο της λεωφόρου Βασ. Σοφίας και τα μορφολογικά στοιχεία των όψεων. Η επόμενη επέκταση έγινε το 1930 προκειμένου το κτήριο να μετατραπεί σε μουσείο όπου στεγάστηκαν οι συλλογές ελληνικής και ισλαμικής τέχνης του Αντώνη Μπενάκη, καθώς και μια συλλογή κινεζικής κεραμικής. Ακολούθησαν μια σειρά από προσθήκες στα 1965, 1968 και 1973, οι οποίες ήταν απαραίτητες για τη στέγαση ολοένα και περισσότερων δωρεών. Μετά την επέκταση και ανάπλαση των ετών 1989–2000 το κτήριο στεγάζει την συλλογή ελληνικής τέχνης και υλικού πολιτισμού του Μουσείου Μπενάκη, την «Αίθουσα Σπυρίδωνος & Ευρυδίκης Κωστοπούλου» για περιοδικές εκθέσεις, τη Βιβλιοθήκη και μια σειρά λειτουργιών και γραφείων του Ιδρύματος.

Στο κυρίως μέρος του ξεδιπλώματός μου αυτού: πώς το κορίτσι χαρακτηρίστηκε κυριολεκτικά μέσα στο μουσείο. Αποφάσισα να επικοινωνήσω με το Μουσείο Μπενάκη για τη δυνατότητα διενέργειας μίας πρακτικής άσκησης -εθελοντικά- τους μήνες του καλοκαιριού του 2019. Η απάντηση δεν άργησε και ήταν θετική. Έτσι, γύρω στις διακοπές του Πάσχα κατέβηκα πρώτη φορά στα γραφεία για μία συνέντευξη/συζήτηση με το τμήμα που με ενδιέφερε πιο πολύ, η συλλογή δηλαδή του Νεοελληνικού Πολιτισμού. Στο πέρασμα του Μάη και του Ιουνίου, 1η Ιουλίου περίμενα για αυτήν την 1η μου μέρα στο Μουσείο σε ένα μικρό σαλονάκι στα γραφεία, ανάμεσα σε παλιά έπιπλα, ήχους τηλεφώνων και πίνακες νεοελληνικής τέχνης να περιμένουν καρτερικά μαζί μου.

​

Τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα το κορίτσι, λοιπόν, πήγαινε στο μουσείο: περπάταγε στη ζεστή Αθήνα έως να φτάσει στη λευκή μαρμάρινη σκάλα ή στην μεγάλη πόρτα, χαιρέταγε ευγενικά όλους τους φύλακες, έπαιρνε το απαραίτητο ταμπελάκι της και κατευθυνόταν στο γραφείο. Εκεί, την περίμεναν, η επιμελήτρια της Συλλογής, και οι υπόλοιπες συνάδελφοι, καθώς και όλες οι υποχρεώσεις της.

​

Οι αρμοδιότητές μου περιορίζονταν στην ενδυματολογική συλλογή, το κομμάτι κυρίως που με ενδιέφερε. Ενδεικτικά, πέρασα δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Μουσείου, τεκμηρίωση δηλαδή, βοήθησα στη φωτογράφιση των νέων αποκτημάτων και βρισκόμουν στις προθήκες για μικροδιορθώσεις και αλλαγές.

​

Κάθε Τρίτη το Μουσείο ήταν κλειστό για το κοινό αλλά παράλληλα πιο ανοιχτό -στα δικά μου μάτια- από ποτέ. Έτσι, μπήκα πίσω από τις γυάλινες προθήκες, βήματα πιο κοντά στα βαριά μάλλινα πανωφόρια, στα άσπρα μεσοφόρια, στα αποτροπαϊκά μάτια κεντημένα στις ποδιές να με κοιτάνε σε κάθε κίνησή μου, σε κάθε μουσειακή και αίολη ή/και μη σκέψη μου για αυτά. Βρισκόμουν με τη βασίλισσα Όλγα και τις κυρίες επί των τιμών της και όλες αυτές τις υφασμάτινες προσμείξεις των ρωσικών αυτοκρατορικών ενδυμάτων, των νεοκλασικών απηχήσεων στα ξετυλίγματα των χρυσοκέντητων μαιάνδρων και στα παραδοσιακά στοιχεία.

​

Το μοναδικό και αγαπημένο μου, όμως, ήταν η τακτοποίηση των αποθηκευτικών χώρων αλλά και η εξερεύνησή τους, έχοντας το ελεύθερο από την υπεύθυνή μου: ρώταγα, έπιανα και άνοιγα συρτάρια με κοσμήματα, ευρωπαϊκά καπέλα και ζιπούνια, αναγεννησιακά φορέματα των Επτανήσων και βαριά μάλλινα των Σαρακατσάνων.

​

Η αποθήκη αρκετούς ορόφους κάτω από εκείνους της μόνιμης έκθεσης περίμενε τα βήματά μου. Θυμάμαι το ασανσέρ έως εκεί και μετά οι βαθιές ντουλάπες και τα ερμάρια που περίμεναν τα χέρια μου να τα τακτοποιήσω και τα μάτια μου να επιδοθούν σε αυτά. Κρεμάστρες και ντουλάπια, κούτες και κουτιά τόσο με τα παλιά αποκτήματα όσο και για τα νέα ή εκείνα των επερχόμενων εκθέσεων που χρείουν φωτογράφισης.

​

Αναμφίβολα, αυτή ήταν η δική μου αρχή που ταίριαξε με το εγχείρημα της Μαρίζας για την πλατφόρμα του Girl in the Museum. Ένα καλοκαίρι, στην καρδιά και στα μάτια μου για πολλούς λόγους, αυτό το μικρό κορίτσι με τα μελιά μάτια έκανε το όνειρό της πραγματικότητα ή τουλάχιστον ήρθε κοντά σε αυτό. Ένα κορίτσι κυριολεκτικά μέσα σε ένα μουσείο. Ανάμεσα σε όλα αυτά και αυτούς, στη βιβλιοθήκη που ανενόχλητα διάβαζα και άνοιγα βιβλία, στα ερμάρια που τακτοποίησα με ριζόχαρτο, στο μικρό γραφείο που έκανα όνειρα και σκέψεις. Και μάτια και ματιές -σε συνεχή επανάληψη όπως εδώ σε αυτό το άρθρο- μην τα μετρήσετε- ψάχτε’ τα και εσείς. Βρείτε το κορίτσι να τριγυρίζει ευτυχισμένο, μόνο του ή με τους φίλους που ήρθαν να στηρίξουν την αρχή της και τα χαρούμενα μάτια της- τώρα λυπημένα- ή με το μέτρο του για να μετρήσει τις αλλαγές των προθηκών, αγκαλιά με το σημειωματάριό της ή την φωτογραφική της.

​

Στο καλοκαίρι των μουσειακών βλεμμάτων, λοιπόν.

​

​

benaki.org