THE GIRL IN THE MUSEUM

“ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΜΕΙΝΩ ΣΕ ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑ, ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ. ΘΕΛΩ ΝΑ ΤΑ ΞΕΡΩ ΟΛΑ.” 

Πόσους ανθρώπους γνωρίζεις που να μιλούν με ειλικρίνεια για τις σκέψεις, το παρελθόν, και τα σχέδιά τους; Χωρίς να ωραιοποιούν καταστάσεις, χωρίς να έχουν να κρύψουν τίποτα, χωρίς ταμπού και προκαταλήψεις. Ανθρώπους σαν την Ελένη.

Μου προσέφερε έναν μερακλίδικο, ελληνικό καφέ σε προσεγμένη κούπα και καθίσαμε να τα πούμε, ένα πρωινό Δευτέρας. Παρόλο που για καιρό παρακολουθεί η μία τη διαδικτυακή ζωή της άλλης, είχαμε λίγες ευκαιρίες να ιδωθούμε από κοντά. Έτσι η απλή μας συνάντηση για καφέ κράτησε 5 ώρες.

Αν η Ελένη είχε γεννηθεί στη Φλωρεντία της Αναγέννησης, σίγουρα θα ήταν η μούσα πολλών ζωγράφων. Αν πάλι βρισκόταν στην Αμερική του 20ου αιώνα, θα πρωταγωνιστούσε στα μπουρλέσκ μιούζικαλ της εποχής. Τώρα, όντας γεννημένη στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, προσφέρει το ταλέντο της στη φωτογραφία, στις οπτικοακουστικές τέχνες, στην ηχοληψία και στη μουσική τεχνολογία.

Στο βιογραφικό της παρελαύνουν δημοφιλή ονόματα της ελληνικής καλλιτεχνικής σκηνής, και αγαπώ τον τρόπο που τα αναφέρει. Δεν το κάνει με σκοπό να εντυπωσιάσει. Θέλει απλώς να αποδώσει φόρο τιμής σε όσα της έμαθαν και στη φιλία της μαζί τους. Εργάστηκε για πρώτη φορά στην πρώτη περιοδεία της συνονόματης, Έλενας Παπαρίζου και έπειτα από την απότομη εμπειρία που απέκτησε, δεχόταν επαγγελματικές προτάσεις μονάχα για υψηλής ευθύνης θέσεις.

“Στα 22 μου, ήμουν υπεύθυνη του ήχου σε όλες τις αίθουσες του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, δουλεύοντας 18 ώρες την ημέρα,” λέει. Αργότερα, όταν συμμετείχε σε μιούζικαλ, το επάγγελμα της ηχοληψίας την ενθουσίασε ακόμη περισσότερο. “Δουλεύαμε Τετάρτη με Κυριακή και ερχόταν η Δευτέρα και έλεγα ‘δε θέλω το ρεπό μου’. Ανυπομονούσα να πάω στη δουλειά, ανυπομονούσα για τις πρόβες, για όλα” περιγράφει, ενώ το πρόσωπό της λάμπει.

Έπειτα, σκοτεινιάζει. Όπως είναι φυσιολογικό σε κάθε περίπτωση, κάποια στιγμή τα θετικά συναισθήματα δίνουν τη θέση τους στα αρνητικά. “Γύρω στα 29 είχα αρχίσει να καταλαβαίνω πως δε μου άρεσαν πια οι συνθήκες σε αυτό που έκανα. Πιέστηκα πολύ και αποφάσισα να απομακρυνθώ, γιατί δεν ένιωθα καθόλου καλά. Ήμουν άρρωστη συνέχεια. Και μετά από έναν μήνα γίνεται η διάγνωση και μαθαίνω ότι έχω καρκίνο. Εκεί κατάλαβα ότι θέλω οπωσδήποτε να αλλάξω τη ζωή μου.”

Κι εγώ, εκεί σκέφτηκα να αλλάξω το θέμα της συζήτησης για να μην τη φέρω σε άβολη θέση. Όμως, με μεγάλη μου έκπληξη, διαπίστωσα πως κι εκείνη έχει μάθει να αλλάζει ευγενικά το θέμα της συζήτησης για να μη δυσκολέψει τον συνομιλητή της. Διότι παρόλο που πρόκειται για τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου μετά τις καρδιοπάθειες, η λέξη “καρκίνος” παραμένει απαγορευμένη. Ένα ταμπού που η Ελένη καταρρίπτει, αφηγούμενη την εμπειρία της σαν να πρόκειται για μια απλή κακοτυχία που ανήκει στο παρελθόν. Μια κακοτυχία που, σχεδόν πάντα, προσπαθούσε να βλέπει θετικά, δημοσιεύοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την πορεία της με την ασθένεια και δίνοντας δύναμη σε όσους βίωναν το ίδιο. Ξεκαθαρίσαμε λοιπόν πως κι οι δύο νιώθουμε άνετα με αυτή τη συζήτηση, και συνεχίσαμε.

Με πατέρα φωτογράφο και έχοντας μεγαλώσει μέσα στο στούντιό του, ήταν πάντα με μια φωτογραφική μηχανή στο χέρι, αλλά δεν είχε ασχοληθεί επαγγελματικά με αυτό. “Δεν ήθελα να κάνω το χόμπι μου επάγγελμα, γιατί πίστευα πως θα χάσει τη μαγεία του για εμένα. Μέχρι που αρρώστησα, και έμεινα πάρα πολύ καιρό στο κρεβάτι γιατί δεν είχα τη δύναμη να σηκωθώ. Εκείνη την περίοδο μου είχε κάνει η θεία μου δώρο μία κάμερα. Παρατήρησα κατά τη διάρκεια των 5 μηνών που έκανα χημειοθεραπείες πως, κάθε δεύτερη εβδομάδα που είχα συνέλθει λίγο, ήθελα να σηκωθώ και να βγω έξω για να φωτογραφίσω. Η φωτογράφιση με σήκωνε από το κρεβάτι.”

“Για παράδειγμα, ήμουν κάπου στα μισά, πολύ καταβεβλημένη, πονούσα, υπέφερα. Κι όμως, μια μέρα τηλεφώνησα στον αγαπημένο μου, Δημήτρη Μαλισόβα, σκηνοθέτη του μιούζικαλ ‘Cats’, και του ζήτησα να βγάλω φωτογραφίες backstage, ώστε να έχω έναν λόγο να τραβήξω τον εαυτό μου από το κρεβάτι - τις οποίες του τις χρωστάω ακόμη. Κι ενώ ήμουν στα παρασκήνια, θυμήθηκα την αγάπη μου για τον χώρο. Έλεγα στον εαυτό μου πως, όσο κι αν αισθάνομαι χάλια και θέλω να ξεράσω, θα κάτσω σε όλη την παράσταση και θα βγάλω φωτογραφίες και βίντεο. Όταν τελείωσε η περιπέτεια της υγείας μου, σκέφτηκα πως δε μου φτάνει να φωτογραφίζω μόνο ως χόμπι και να διαβάζω μόνη μου γι’ αυτό. Μου έλειπε για εμένα, ως Ελένη, που δεν είχα μια ακαδημαϊκή κατάρτιση σε κάτι που αγαπάω. Δεν μπορώ να μείνω σε ένα πράγμα, όσον αφορά την τέχνη. Θέλω να τα ξέρω όλα.” 

Κι έτσι, επειδή, όπως είναι φυσιολογικό σε κάθε περίπτωση, κάποια στιγμή τα αρνητικά συναισθήματα δίνουν τη θέση τους στα θετικά, βρέθηκε σύντομα να σπουδάζει στο μαγικό Cambridge School of Art της Αγγλίας, απορρίπτοντας διόλου ευκαταφρόνητες επαγγελματικές θέσεις στην ηχοληψία. “Όταν κατέβηκα από το τρένο, ένιωθα πως ζω σε ένα όνειρο,” εκφράζει για την πρώτη της ημέρα εκεί. “Δεν μπορούσα να το συλλάβω. Δεν μπορούσα να διανοηθώ πως ο στόχος που είχα βάλει στο μυαλό μου, όντως έγινε πραγματικότητα. Είχα πάθει αυτό που σκας από ευγνωμοσύνη.”

Μια τροφαντή και καλοβαλμένη γατούλα, η Χάρλευ, περνά με ύφος από μπροστά μας και μας αποσπά την προσοχή. Δεν είναι η μόνη γάτα του σπιτιού. Στο κρεβάτι της Ελένης κοιμούνται άλλες δύο. Όλες τις έσωσε από τον δρόμο και πλέον απολαμβάνουν τα χάδια της σε καθημερινή βάση.

Σηκωνόμαστε για να με ξεναγήσει στο στούντιό της και ειλικρινά δεν περίμενα να αντικρίσω τίποτα λιγότερο. Όμορφα υφάσματα για το φόντο των φωτογραφιών, softbox, props, δίσκοι βινυλίου, και φωτογενή ρούχα παντού. Θαυμάζω την αισθητική των εικόνων της και τη ρωτάω τι στοχεύει να εκφράσει μέσα απ’ αυτές. 

“Ακόμη ψάχνω την ταυτότητά μου στη φωτογραφία. Έχω μια γραμμή στο μυαλό μου, αλλά δεν έχω καταλήξει στο είδος φωτογραφίας που θα χρησιμοποιήσω γι’ αυτή. Αγαπώ το street. Ειδικά στο Λονδίνο, και ειδικά με φιλμ. Δεν έχω καλύτερο από το να κρατώ την αναλογική μου κάμερα, και να φωτογραφίζω σε μουσεία. Πέρσι το project μου ήταν αυτό. Να είμαι σε μουσεία και να παρατηρώ τι κάνει ο κόσμος μέσα σε αυτά. Από το να απολαμβάνει μια έκθεση, μέχρι να βρίσκεται σε ραντεβού. Πραγματικά δεν ήξερα ότι τόσο πολλά ζευγάρια συναντιούνται σε μουσεία!” Γελάμε. Όταν γύρισα σπίτι, ανακάλυψα πως πράγματι κι εγώ είχα πολλές φωτογραφίες ζευγαριών από τα ίδια μέρη.

“Ξέρω όμως δύο πράγματα που θέλω πολύ να εκφράσω. Μου αρέσει η αλήθεια, γι’ αυτό και δεν επεξεργάζομαι πολύ τις φωτογραφίες. Ειδικά όταν φωτογραφίζω ένα κοινωνικό ζήτημα. Με τραβάει ο εικονικός ακτιβισμός. Από την άλλη, μου αρέσει και που η φωτογραφία είναι ένας τρόπος να ξεφεύγουμε από ό,τι μας πιέζει και μπορούμε να φτιάξουμε έναν δικό μας κόσμο στο στούντιο. Τη βρίσκω με αυτόν τον μικρόκοσμο.”

“Ακόμη εξελίσσομαι, αν και κάθε μέρα νιώθω ότι δεν ξέρω τίποτα. Όταν μπαίνω μέσα στο στούντιο, χάνομαι. Νομίζω ότι έχει περάσει ένα τέταρτο, και έχουν περάσει πέντε ώρες. Ο μόνος τρόπος που έχω τώρα τελευταία για να μου υπενθυμίζει πόσο γρήγορα περνάει ο χρόνος, είναι να βάζω δίσκους στο πικάπ. Οι δίσκοι τελειώνουν κάθε 20 λεπτά, έτσι, όταν τελειώνει ο κάθε δίσκος, καταλαβαίνω πως έχουν περάσει 20 λεπτά” εξηγεί κι εγώ δεν την διακόπτω, γιατί μιλά τόσο όμορφα.

“Συνεχίζουν να σε αγχώνουν απλά πράγματα ή μετά τη νίκη της υγείας σου, αισθάνεσαι πως τίποτα δεν μπορεί να σε αγγίξει;” τη ρωτάω στο τέλος. “Το έχω φιλοσοφήσει. Ναι, συνεχίζω να αγχώνομαι με μικρές βλακείες. Όταν ήταν πιο πρόσφατη η νίκη, σκεφτόμουν πως πλέον δε θα με ξαναστεναχωρήσει κανείς. Αλλά αυτό δεν είναι φυσιολογικό. Αν δεν πονέσεις και δε στεναχωρηθείς, πώς θα νιώσεις ότι ζεις; Έχω τη δύναμη σαν παρακαταθήκη, αλλά δεν τα περνάω όλα από το φίλτρο εκείνης της περιπέτειας. Αλλάζουμε, εξελισσόμαστε.”

Ανυπομονώ να δω την εξέλιξη της Ελένης. Ανυπομονώ για τα καινούργια φωτογραφικά της project, ανυπομονώ να επισκεφτώ εκθέσεις της, ανυπομονώ να τη δω να συνδυάζει τα ταλέντα της στη μουσική, στον ήχο, στην εικόνα και στο βίντεο. Κι ίσως να ανυπομονώ και για μια μελλοντική βόλτα μαζί της, στο ρομαντικό Cambridge ή στην Tate, για να φωτογραφίσουμε ζευγάρια. Το μόνο σίγουρο είναι πως η νικητήρια μάχη που έδωσε για την υγεία της, θα είναι το λιγότερο σημαντικό της επίτευγμα. Το μέλλον προμηνύεται λαμπρό. 

​

​

elenispathiphotography.com

​

​

​