top of page

Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών

ΕΝΑ “ΠΑΛΑΤΙ” ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

"ΕΝΑ ΠΡΩΙΝΟ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, ΛΟΙΠΟΝ, ΠΕΡΠΑΤΗΣΑ, ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΣΤΑΔΙΟΥ ΚΑΙ ΞΕΡΟΝΤΑΣ ΟΤΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ ΤΟ 1859, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΘΩΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ, ΕΨΑΞΑ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΚΕΙΝΟ, ΠΟΥ ΘΑ ΜΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ. ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΗΚΑ!"

Η ησυχία της Αθήνας, τους τελευταίους μήνες, στάθηκε αφορμή, με μοναχικούς περιπάτους, να την παρατηρήσω καλύτερα, να ανακαλύψω νέες γωνιές της, να κοιτάξω ψηλά και να σταθώ στις μικρές λεπτομέρειες των κτιρίων της, να μάθω περισσότερα για τα γλυπτά και τα μνημεία της. Κι ένιωσα την πόλη να αφηγείται  την ιστορία της, κι εγώ να την αφουγκράζομαι...

Ένα πρωινό Κυριακής, λοιπόν, περπάτησα στην οδό Σταδίου και ξέροντας ότι η κατασκευή της ολοκληρώθηκε το 1859, κατά την Οθωνική περίοδο, έψαξα το σημείο εκείνο, που θα μου αποκάλυπτε αυτή την εποχή. Και το βρήκα! Δύο νεοκλασικά κτίρια που στέκουν αγέρωχα δίπλα στην Πλατεία Κλαυθμώνος, στην οδό Παπαρρηγοπούλου. Έμαθα ότι τα δύο αυτά κτίρια ανήκαν στον τραπεζίτη και έμπορο Σταμάτιο Δεκόζη-Βούρο, ο οποίος πριν ακόμα ενηλικιωθεί, έφυγε μαζί με τα αδέρφια του από το νησί του, τη Χίο, με σκοπό να ταξιδέψει στην Ευρώπη και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, για να μάθει την τέχνη του εμπορίου. Έμεινε για αρκετά χρόνια στην Αυστρία, μαθητεύοντας δίπλα στον αυστριακό καγκελάριο, Κλέμενς φον Μέττερνιχ και στη συνέχεια δημιούργησε μαζί με τα αδέρφια του ένα ισχυρό εμπορικό δίκτυο, με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Το γεγονός, που στιγμάτισε τη ζωή του Σταμάτιου Βούρου, ήταν ο θάνατος του πατέρα του, που βρέθηκε αιχμάλωτος των Τούρκων στην τουρκική ναυαρχίδα, όταν πυρπολήθηκε το 1822 από τον Κ. Κανάρη. Η αιχμαλωσία και το τραγικό τέλος του πατέρα του, οδήγησαν τον Στ. Βούρο να αλλάξει το επώνυμό του σε Δεκόζης, που προέκυπτε από το πατρώνυμό του στα ιταλικά (Κωνσταντίνος Βούρος), ώστε να συνεχίσει απρόσκοπτα την επαγγελματική του δραστηριότητα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Με την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό και τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το 1830, ο Σταμάτιος Δεκόζης-Βούρος επέστρεψε στην πατρίδα του και ειδικότερα στην Αθήνα. Το 1833-1834, έκτισε την πρώτη του οικία στη σημερινή οδό Παπαρρηγοπούλου 7, με σχέδια των αρχιτεκτόνων Gustav-Adolph και Joseph Hoffer. Η Αθήνα εκείνη την εποχή ήταν ένα μικρό χωριό κατοικημένο στους πρόποδες της Ακρόπολης και δε διέθετε μεγαλοαστικές οικίες. Ο Στ. Δεκόζης Βούρος στην περιοχή αυτή θέλησε να δημιουργήσει μία γειτονιά μεγαλοαστών, κυρίως Χιωτών εμπόρων, που επιδίωκαν να επαναπατριστούν. Δεν είναι τυχαίο ότι στην περιοχή γύρω από την οικία του Στ. Δεκόζη-Βούρου μαρτυρούνται και άλλες αντίστοιχες, που, όμως, δεν έχουν διασωθεί. 

Το 1936, η οικία Βούρου, μαζί με τις διπλανές οικίες Αφθονίδη και Μαστρονικόλα ενοικιάστηκαν από το δημόσιο, ώστε να αποτελέσουν το ανάκτορο του Όθωνα και της Αμαλίας. Η πρώτη οικία που χρησιμοποιήθηκε για τον σκοπό αυτό ήταν μία αντίστοιχη μεγαλοαστική οικία του Χιώτη Αλέξανδρου Κοντόσταυλου, που βρισκόταν στη θέση της σημερινής Παλαιάς Βουλής, στις οδούς Σταδίου και Κολοκοτρώνη. Η περιοχή αυτή λοιπόν συνδέθηκε άρρηκτα με το βασιλικό ζεύγος, και το πρώτο κτίριο, που έχτισε ο Σταμάτιος Δεκόζης-Βούρος, είναι γνωστό μέχρι σήμερα ως «παλαιό παλάτι». Η σημερινή πλατεία Κλαυθμώνος, κατά την περίοδο διαμονής του βασιλικού ζεύγους στην οικία Βούρου, αποτέλεσε τον πρώτο κήπο της Αμαλίας. Στη συνέχεια συζητήθηκε η διαμόρφωση της πλατείας με πρώτο όνομα, «Πλατεία Θεάτρου», καθώς ο Όθωνας επιδίωκε να χτίσει στην περιοχή αυτή ένα θέατρο. Τελικά, όμως, χτίστηκε το πρώτο ελληνικό Νομισματοκοπείο και η πλατεία μετονομάστηκε σε «Πλατεία Νομισματοκοπείου». 

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1859, ο Σταμάτιος Δεκόζης-Βούρος έχτισε μία νέα οικία, που βρίσκεται στη σημερινή οδό Παπαρρηγοπούλου 5, με σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μεταξά, για να διαμείνει εκεί ο γιος του, Κωνσταντίνος Βούρος. Η οικία, αυτή, κατοικήθηκε μέχρι το 1996 από τον τελευταίο απόγονο της οικογένειας, τον Λάμπρο Ευταξία. Η πολιτική σταδιοδρομία του Λ. Ευταξία και κυρίως η συμμετοχή του στην κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή είναι γνωστή, αλλά η σημαντική συμβολή του στην πολιτιστική ζωή της Αθήνας παραμένει στην αφάνεια. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον Λ. Ευταξία, ως έναν κοσμοπολίτη, λάτρη των γραμμάτων και της τέχνης, που ταξίδευε συχνά στην Ευρώπη, για να παρακολουθεί κάθε νέο πολιτιστικό γεγονός. Το όνομά του συνδέθηκε με την ανέγερση του Μεγάρου Μουσικής και με δωρεές στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στον Δήμο Αθηναίων, στην Τράπεζα της Ελλάδος και διετέλεσε πρόεδρος στο Μουσείο Μπενάκη. 

Για τη χρηματοδότηση των πολιτιστικών γεγονότων της πρωτεύουσας σύστησε με τον θείο του Αλέξανδρο Βούρο το Ίδρυμα Δεκόζη Βούρου, υπήρξε συλλέκτης έργων τέχνης και είχε όραμα να δημιουργήσει το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών. Το Μουσείο ιδρύθηκε, πράγματι, από τον Λ. Ευταξία το 1973, άνοιξε τις πύλες του το 1981 και στεγάζεται μέχρι σήμερα στις δύο οικίες των Βούρων. Με την επίσκεψη στο Μουσείο έχει κανείς την ευκαιρία να γνωρίσει την ιστορία της Νεότερης Ελλάδας και την εξέλιξη της Αθήνας, ως πρωτεύουσας, και να έρθει σε επαφή με σημαντικά έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, καθώς και τα περιηγητικά έργα των Φιλελλήνων. Αλλά και θα βιώσει την ατμόσφαιρα μιας οικίας του 19ου αι., θα κάνει ένα ταξίδι στον χρόνο και θα γνωρίσει την κοινωνική ζωή της αστικής τάξης της εποχής. 

athenscitymuseum.gr

ΛΕΞΕΙΣ: Ηλιοδώρα Νικολοπούλου

  • Instagram
  • Facebook

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μαρίζα Καρύδη / Ηλιοδώρα Νικολοπούλου

μουσείο πόλεως των αθηνών 3-1.jpg
Μουσείο πόλεως των αθηνών.jpg
μουσείο πόλεως των αθηνών-3.jpg
μουσείο πόλεως των αθηνών-1.jpg
μουσείο πόλεως των αθηνών-4.jpg
μουσείο πόλεως των αθηνών 2-1.jpg
bottom of page